Oriel luniau: Tafarndai eiconig y Cymry

  • Cyhoeddwyd

Caeodd 19 tafarn yng Nghymru rhwng Mehefin a Rhagfyr y llynedd, yn ôl ffigyrau sydd newydd gael eu rhyddhau gan CAMRA (Campaign for Real Ale), y sefydliad sy'n ymgyrchu dros gwrw go iawn.

Ymysg Cymry Cymraeg, mae'n siŵr mai'r enwocaf i gau oedd y Cŵps yn Aberystwyth.

Ond beth am y tafarndai eiconig Cymreig eraill?

Anfonodd Cymru Fyw ddau ffotograffydd sychedig ar helfa dafarn go arbennig gyda'r nod o ddal awyrgylch a chymeriad unigryw rhai o'r llefydd hanesyddol yma sydd wedi tyfu'n rhan o'n llên gwerin.

Lluniau: Iolo Penri ac Aled Llywelyn.

Black Boy, Caernarfon

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Un o'r tafarndai hynaf yng ngogledd Cymru, mae'r Black Boy ar Stryd Pedwar a Chwech wedi bod yn croesawu teithwyr i Gaernarfon ers dechrau'r 15fed ganrif.

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Yn ystod gwaith adfer yn yr ystafell fwyta yn ddiweddar, daeth gweithwyr o hyd i esgid plentyn, sawl cetyn clai ac esgyrn anifail o dan y llawr pren.

Yr Hen Lew Du, Aberystwyth

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

"Llew du, lle da iawn..."

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Yn ôl cylchgrawn Barn, Tachwedd 2000: "Dyma dafarn sydd ar nos Sadwrn yn cynnig defod gymdeithasol bwysig i gannoedd o bobl ifanc wrth iddynt dyrru i'r un man ar yr un amser i siarad â'r un bobl, unigolion na fyddent yn cwrdd â hwy o gwbl yn aml iawn ond yn y dafarn arbennig yma. Mewn cymdeithas wasgaredig fel y gymdeithas Gymraeg dyma'r math o brofiad torfol sydd yn helpu diffinio beth yw ystyr 'perthyn'."

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn
Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn
Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Cann Office, Llangadfan

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Robert Thomas a'i wraig Rachel yw perchnogion presennol y gwesty ond mae'r lleoliad wedi bod yn rhan o hanes Dyffryn Banw ers 1310.

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Yn ôl rhai ffynonellau, daw teitl anarferol y dafarn o'r enw Cae yn y fflos. Ond mae eraill yn argyhoeddedig bod y dafarn wedi benthyg ei henw gan yr arwydd gwreiddiol â grogai tu allan - sef darlun o dri tancard (neu cann). Roedd y ddelwedd yn mynegi'n glir i bobl anllythrennog y 17eg ganrif, mai tŷ tafarn oedd hwn.

Yr Eagles, Llanuwchllyn

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Gyda'i welydd cerrig, trawstiau isel a lle tân agored, mae'r Eagles yn dafarn Gymreig traddodiadol. Tŷ fferm oedd hi'n wreiddiol ac erbyn heddiw mae'r adeilad hefyd yn cynnwys siop sy'n gwerthu nwyddau o bob math.

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Be' gymrwch chi? Perchnogion yr Eagles, Eleri a Meirion Pugh, wrth y bar gyda Thabo Mitchell a Dochan Gwyn Roberts.

Dyffryn Arms (Tafarn Bessie), Cwmgwaun

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Mae drysau'r Dyffryn Arms, wedi bod ar agor ers 1845.

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Mae'r dafarn wedi bod yn nheulu Bessie erioed. Dechreuodd weini cwrw yma pan oedd yn 20 oed ac mae wedi bod yn rhedeg y lle ers 45 o flynyddoedd.

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Twll yn y wall yw'r bar ac mae'r cwrw'n cael ei arllwys o jwg yn y modd traddodiadol.

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Dyw'r celfi yn y parlwr heb newid ers y 1920au. Does dim cerddoriaeth na theledu lloeren - ond mae pob amser groeso cynnes Cymraeg i ymwelwyr sy'n cyrraedd o bedwar ban byd.

Y Glôb, Bangor Ucha'

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Mae'r Glôb wedi bod yn dafarn eiconig i fyfyrwyr Cymraeg Bangor ers yr 1970au. Wedi ei lleoli i fyny un o strydoedd bach Bangor Ucha', yn ei hanterth doedd hi ddim yn anarferol gweld pobl yn ciwio i lawr y stryd i ddod i mewn erbyn last orders.

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Yn 2015, dathlodd ei landlord Gerallt Williams 21 mlynedd o fod yn gyfrifol amdani.

Tafarn y Fic, Llithfaen

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Ers 30 mlynedd, pobl leol sydd wedi bod yn rhedeg y Fic - mae'n un o'r tafarndai cymunedol hynaf yn Ewrop.

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Erbyn heddiw mae'n adnabyddus hefyd fel lleoliad pwysig yn yr ardal ar gyfer gigs a phob math o adloniant Cymraeg.

Saith Seren, Wrecsam

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Cafodd canolfan Gymraeg Wrecsam ei sefydlu yn hen adeilad enwog y Seven Stars ar Stryd Caer yn sgil ymweliad yr Eisteddfod Genedlaethol â'r dre' yn 2011 pan gafodd apêl i ariannu'r fenter ei lansio. Daeth pobl leol i'r adwy unwaith eto pan ddaeth y ganolfan o dan fygythiad yn 2015.

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Erbyn heddiw, mae'r Saith Seren wedi ennill ei phlwy fel canolbwynt adnabyddus lleol ar gyfer pob math o ddigwyddiadau Cymraeg gan gynnwys cerddoriaeth fyw.

Yr Anglesey, Caernarfon

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Mae'r Anglesey yn cefnu ar waliau Castell Caernarfon ar lan y Fenai. Lle delfrydol i wylio haul ola'r p'nawn yn machlud dros y dŵr.

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Ond mae'n well gan rhai fod wrth y bar!

Ffynhonnell y llun, Iolo Penri

Mae'r dafarn yn cynnal noson meic agored yn wythnosol.

Tafarn Sinc, Rhosybwlch ger Maenclochog

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

'Ces mi beint 'na dwe!' Mae'r dafarn wedi ei henwi, wrth gwrs, ar ôl y deunydd a ddefnyddiwyd i'w hadeiladu.

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Y gymuned leol yw perchnogion Tafarn Sinc ar ôl codi dros £325,000 i wneud yn siŵr fod y drysau'n ailagor fis Tachwedd diwethaf.

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Roedd yna bryder fod y gloch wedi'i chanu am y tro olaf wedi i'r cyn berchnogion fethu â dod o hyd i brynwr.

Ffynhonnell y llun, Aled Llywelyn

Adeiladwyd y gwesty gwreiddiol, sef y Precelly Hotel, yn 1876 fel atyniad i ddenu twristiaid i'r rheilffordd oedd newydd agor. Cafodd ei hailagor ar ei newydd wedd yn 1992 ac mae'r dafarn dal yn atyniad i dwristiaid sy'n cael eu swyno gan ei naws unigryw Gymraeg.

Hefyd o ddiddordeb: