Perfformio gwaith cyfansoddwraig o Gymru yn y Proms
- Cyhoeddwyd
Daeth Morfydd Llwyn Owen i'r amlwg yn ystod cyfnod y Swffragetiaid
Mae darn gan y cyfansoddwr Morfydd Llwyn Owen yn cael ei berfformio yn y Proms yn Llundain nos Wener 20 Gorffennaf, a hynny am y tro cyntaf ers ei marwolaeth yn 1918.
Mae Cerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC yn perfformio ei gwaith 'Nocturne' mewn cyngerdd sy'n dathlu cerddoriaeth gan gyfansoddwyr a pherfformwyr ifanc.
Roedd Morfydd, oedd yn dod o Drefforest, ond yn 26 oed pan fuodd hi farw, ganrif yn ôl.
Dyma'r eildro i'w gwaith gael ei berfformio yn y Proms - roedd y tro cyntaf yn ôl yn 1917.
O dan arweiniad y prif arweinydd, Thomas Søndergård, bydd y gerddorfa yn perfformio un o'i darnau enwocaf, Nocturne, fel rhan o ddigwyddiad Proms y BBC.
'Rhoi Cymru ar y map'
Daeth Morfydd i'r amlwg yn ystod cyfnod y Swffragetiaid, a'r galw am ragor o hawliau i fenywod.
Symudodd i Lundain yn 1912 i astudio cyfansoddi yn yr Academi Gerdd Frenhinol, a hynny yn ystod cyfnod lle'r oedd yn cael ei gydnabod ei bod yn anodd iawn i fenywod lwyddo.
Ond llwyddodd i godi uwchlaw cyfyngiadau diwylliannol a chymdeithasol yr oes, gan ei gwneud yn llawer haws i fenywod eraill ddilyn ei chamau.
Bu Dr Rhian Davies, cyfarwyddwr artistig Gŵyl Gregynog yn siarad am y gyfansoddwraig o Drefforest gyda John Humphrys ar raglen Today ar BBC Radio 4.
Bydd y darn Nocturne yn cael ei berfformio yn yr Albert Hall nos Wener
"Mae hi'n ffigwr pwysig yng Nghymru a thu hwnt," meddai. "Nid yn unig oedd hi'n gyfansoddwr dawnus, ond roedd hi hefyd yn gantores ac yn bianydd medrus.
"Roedd pobl hefyd yn sôn am ei ffraethineb a'i harddwch - roedd hi'n full package.
"Roedd symud i Lundain yn 21 a byw ar ei phen ei hun yn newid byd iddi - roedd hi nawr yn ymwneud â nifer o enwau mawr y cyfnod; y beirdd DH Lawrence ac Ezra Pound, ac wrth gwrs, ei gŵr, Ernest Jones, pensaer dadansoddi seicolegol ym Mhrydain."
Erbyn ei marwolaeth, roedd Morfydd Owen wedi cyfansoddi 250 o ddarnau.
"Roedd y wlad yn crefu am rywun oedd yn gallu cyfansoddi yn ddeheuig ac â thechneg. Rydw i wedi bod â diddordeb ynddi ers yn ifanc - roedd rhywbeth am ansawdd ei cherddoriaeth jest wedi cydio yndda i," meddai Dr Davies.
"Roedd y wasg yn yr 1910au wedi gwirioni arni, ac fe roddodd Cymru ar y map cerddorol rhyngwladol, ac mae hi'n parhau i wneud hynny."